Ο Μίκης Θεοδωράκης
γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο. Η καταγωγή του πατέρα του, Γιώργη
Θεοδωράκη, Μπιζανομάχου, ήταν από τον Γαλατά Χανίων με πρόγονους τους
επαναστάτες της Εθνεγερσίας του 1821 Χάληδες και της μητέρας του, Ασπασίας
Πουλάκη, από την Κρήνη (Τσεσμέ) της Μικράς Ασίας. Οι γονείς του συναντήθηκαν στη
Μικρά Ασία, λίγο πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα παιδικά του χρόνια ο
Μίκης Θεοδωράκης τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επαρχίας όπως τη
Χίο, τη Μυτιλήνη, τα Γιάννενα, το Αργοστόλι, τον Πύργο, την Πάτρα και κυρίως
στην Τρίπολη, λόγω των συχνών μεταθέσεων του δημοσίου υπαλλήλου πατέρα του.
Μεγάλωσε με την ελληνική λαϊκή μουσική και επηρεάστηκε από τη βυζαντινή μουσική·
ενώ βρισκόταν στην παιδική του ηλικία είχε ήδη εκφράσει την επιθυμία του να
γίνει συνθέτης.
Λέγεται ότι στην ηλικία των 12 ετών έγραψε το πρώτο του τραγούδι. Τη διετία
1937-1939 πήρε τα πρώτα μαθήματα βιολιού στο Ωδείο Πατρών και δημιούργησε τα
πρώτα του τραγούδια, συνθέσεις οι οποίες βασίστηκαν σε στίχους των Σολωμού,
Παλαμά, Δροσίνη και Βαλαωρίτη, τους οποίους έβρισκε άλλοτε στα σχολικά βιβλία
και άλλοτε στη βιβλιοθήκη του σπιτιού του. Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα ήταν
οι ψαλμωδίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, στις οποίες έπαιρνε μέρος ως ψάλτης. Στην
Πάτρα ασχολήθηκε και με τον αθλητισμό, αθλητής του Ναυτικού Ομίλου διακρίθηκε
κυρίως στο κρόουλ και συμμετείχε ακόμα και σε πανελλήνιους αγώνες.
Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, δίνει την πρώτη του συναυλία παρουσιάζοντας το έργο
του Κασσιανή και παίρνει μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Στη μεγάλη
διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς
και βασανίζεται. Διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στο ΚΚΕ και στον ΕΛΑΣ,
εκτελεί χρέη διαφωτιστή στον Πέμπτο Τομέα της ΕΠΟΝ, ενώ αγωνίζεται και ως
διμοιρίτης της Μεταξωτής διμοιρίας του 1ου τάγματος της Νέας Σμύρνης κατά τα
Δεκεμβριανά. Συγχρόνως σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή τον Φιλοκτήτη
Οικονομίδη.